1. Πολίτης τρίτης χώρας, ο οποίος είχε άδεια διαμονής σε ισχύ κατά την έναρξη ισχύος του ν. 3386/2005, εφόσον συμπληρώσει δεκαετή νόμιμη διαμονή στην Ελλάδα κατά την τελευταία δωδεκαετία πριν την υποβολή σχετικού αιτήματος, δικαιούται να λάβει άδεια διαμονής διάρκειας δέκα (10) ετών, με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 6, η οποία παρέχει δικαίωμα πρόσβασης στην αγορά εργασίας. Για τη συμπλήρωση της δεκαετούς νόμιμης διαμονής προσμετράται το χρονικό διάστημα κατά το οποίο ο ενδιαφερόμενος κατείχε ελληνική ιθαγένεια ή οριστικό τίτλο διαμονής ανεξαρτήτως της αρχής έκδοσής του.
Η άδεια χορηγείται ύστερα από αίτηση του πολίτη τρίτης χώρας και απόφαση της αρμόδιας αρχής που χορήγησε την τελευταία άδεια διαμονής, εφόσον ο αιτών: α) διαθέτει πλήρη κάλυψη ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψης, β) εκπληρώνει τις φορολογικές του υποχρεώσεις, γ) πληροί προϋποθέσεις ανανέωσης για μία από τις άδειες του παρόντος Κώδικα.

2. Άδειες διαμονής αόριστης διάρκειας μετατρέπονται αυτοδικαίως σε άδειες διαμονής δεκαετούς διάρκειας της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου κατά την επανέκδοσή τους. Για την απόκτηση της άδειας διαμονής δεκαετούς διάρκειας, σύμφωνα με την παρούσα δεν απαιτείται η καταβολή παραβόλου.

3. Οι άδειες διαμονής που εκδόθηκαν σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 91 παρ. 2 του ν. 3386/2005, καθώς και αυτές που εκδίδονται σύμφωνα με τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του παρόντος άρθρου, ανανεώνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος Κώδικα για την απόκτηση του καθεστώτος του επί μακρόν διαμένοντος σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 89 του παρόντος. Εάν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις για την υπαγωγή τους στο καθεστώς του επί μακρόν διαμένοντος, και εφόσον ο ενδιαφερόμενος: α) αποδεικνύει συνεχή διαμονή στην Ελλάδα, η διακοπή της οποίας δεν υπερβαίνει τα δύο (2) συναπτά έτη, β) εκπληρώνει τις φορολογικές του υποχρεώσεις και γ) διαθέτει πλήρη κάλυψη ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψης, η άδεια διαμονής του, εφαρμοζομένων κατά τα λοιπά των διατάξεων του παρόντος Κώδικα, ανανεώνεται για τρία (3) έτη κάθε φορά και επιτρέπει την πρόσβαση σε εξαρτημένη εργασία-παροχή υπηρεσιών ή έργο ή ανεξάρτητη οικονομική δραστηριότητα με κριτήριο την εργασιακή ή επαγγελματική δραστηριότητα που ασκούσαν με τη δεκαετή ή αόριστης διάρκειας άδεια διαμονής που κατείχαν.

4. α. Οι βεβαιώσεις και οι προσωρινές άδειες που προβλέπονται από τις διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 76 του ν. 2910/2001 και του άρθρου 24 του ν. 3013/ 2002 (Α' 102), αντικαθίστανται από άδειες διαμονής ετήσιας διάρκειας, εφόσον τα πρόσωπα, στα οποία χορηγήθηκαν οι βεβαιώσεις της ανωτέρω παραγράφου, κριθούν αλλογενείς πολίτες τρίτων χωρών και εξακολουθούν να διαμένουν στην Ελλάδα. Η αίτηση απόκτησης της ανωτέρω άδειας διαμονής υποβάλλεται στις αρμόδιες υπηρεσίες εντός ενός (1) έτους από την επίδοση των σχετικών απορριπτικών αποφάσεων.
β. Οι άδειες διαμονής της προηγούμενης παραγράφου χορηγούνται εφόσον:
βα) δεν συντρέχουν λόγοι δημόσιας τάξης και ασφάλειας στο πρόσωπο του αιτούντος,
ββ) ο αιτών δεν έχει καταδικαστεί με τελεσίδικη απόφαση για χρησιμοποίηση ψευδών πληροφοριών, πλαστών ή παραποιημένων εγγράφων, καθώς και για διάπραξη απάτης.
γ. Η ανωτέρω άδεια διαμονής παρέχει στον πολίτη τρίτης χώρας δικαίωμα πρόσβασης στην εξαρτημένη εργασία-παροχή υπηρεσιών ή έργου και ανανεώνεται με τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία των διατάξεων του παρόντος Κώδικα. Δυνατότητα άσκησης ανεξάρτητης οικονομικής δραστηριότητας παρέχεται μόνο στην περίπτωση που ο κάτοχος της ανωτέρω άδειας διαμονής ασκούσε ανεξάρτητη οικονομική δραστηριότητα και η δραστηριότητα εξακολουθεί να υφίσταται. Για την ανανέωση των αδειών διαμονής του προηγούμενου εδαφίου εξετάζεται επίσης η συνδρομή των προϋποθέσεων ανανέωσης αδειών διαμονής για ανεξάρτητη οικονομική δραστηριότητα σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 7 του παρόντος άρθρου.
δ. Η ανωτέρω άδεια διαμονής χορηγείται αυτοτελώς στα μέλη της οικογένειας του αιτούντος, εφόσον αποδεδειγμένα συγκατοικούσαν με αυτόν επί εξαετία πριν την έκδοση απόφασης σχετικά με την ομογενειακή τους ιδιότητα και εξακολουθούν να διαμένουν στη χώρα. Τυχόν διαπίστωση πλαστότητας δικαιολογητικών βαρύνει προσωπικά τον πολίτη τρίτης χώρας που τα προσκόμισε και όχι τα μέλη της οικογένειάς του.

5. α. Σε πρόσωπα των οποίων ανακαλείται χορηγηθείσα ελληνική ιθαγένεια χορηγείται άδεια διαμονής ετήσιας διάρκειας, εφόσον υποβάλλουν σχετική αίτησή τους ενώπιον των αρμόδιων υπηρεσιών του τόπου διαμονής τους εντός ενός (1) έτους από την επίδοση της σχετικής απόφασης.
β. Οι άδειες διαμονής της προηγούμενης παραγράφου, χορηγούνται εφόσον:
βα) δεν συντρέχουν λόγοι δημόσιας τάξης και ασφάλειας στο πρόσωπο του αιτούντος,
ββ) ο αιτών δεν έχει καταδικαστεί με τελεσίδικη απόφαση για χρησιμοποίηση ψευδών πληροφοριών, πλαστών ή παραποιημένων εγγράφων, καθώς και για διάπραξη απάτης.
γ. Η ανωτέρω άδεια διαμονής παρέχει στον πολίτη τρίτης χώρας δικαίωμα πρόσβασης στην εξαρτημένη εργασία-παροχή υπηρεσιών ή έργου και ανανεώνεται με τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία των διατάξεων του παρόντος Κώδικα. Δυνατότητα άσκησης ανεξάρτητης οικονομικής δραστηριότητας παρέχεται μόνο στην περίπτωση που ο κάτοχος της ανωτέρω άδειας διαμονής ασκούσε ανεξάρτητη οικονομική δραστηριότητα και η δραστηριότητα εξακολουθεί να υφίσταται. Για την ανανέωση των αδειών διαμονής του προηγούμενου εδαφίου εξετάζεται η συνδρομή των προϋποθέσεων ανανέωσης αδειών διαμονής για ανεξάρτητη οικονομική δραστηριότητα, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 7 του παρόντος άρθρου.
δ. Η ανωτέρω άδεια διαμονής χορηγείται αυτοτελώς στα μέλη της οικογένειας του αιτούντος, εφόσον αποδεδειγμένα συγκατοικούσαν με αυτόν επί εξαετία πριν την ανάκληση της χορηγηθείσας ελληνικής ιθαγένειας και εξακολουθούν να διαμένουν στη χώρα. Τυχόν διαπίστωση πλαστότητας δικαιολογητικών βαρύνει προσωπικά τον πολίτη τρίτης χώρας που τα προσκόμισε και όχι τα τέκνα της οικογένειάς του που ήταν ανήλικα κατά το χρόνο απόκτησης της ιθαγένειας.
ε. Στις ρυθμίσεις της παρούσας παραγράφου υπάγονται και πολίτες τρίτων χωρών, των οποίων η χορηγηθείσα ελληνική ιθαγένεια ανακλήθηκε πριν την ημερομηνία έναρξης εφαρμογής των διατάξεων του Κώδικα αυτού και συνεχίζουν έκτοτε να διαμένουν στη χώρα εφόσον οι σχετικές αιτήσεις υποβληθούν εντός ενός (1) έτους από την έναρξη ισχύος του παρόντος.

6. Άδειες διαμονής που εκδόθηκαν πριν την έναρξη ισχύος του Κώδικα αυτού, με βάση τις διατάξεις του ν. 3386/2005 και αντιστοιχούν σε προσωρινό καθεστώς διαμονής σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος Κώδικα παραμένουν σε ισχύ έως τη λήξη της διάρκειας ισχύος τους.

7. Άδειες διαμονής για ανεξάρτητη οικονομική δραστηριότητα που είναι σε ισχύ κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος Κώδικα, ανανεώνονται για τρία (3) έτη κάθε φορά, εφόσον:
α. η δραστηριότητα εξακολουθεί να ασκείται και β. έχουν εκπληρωθεί οι φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις, ο ελάχιστος δηλαδή αριθμός ημερομισθίων ή το ελάχιστο χρονικό διάστημα ασφάλισης ανά έτος και ασφαλιστικό φορέα.

8. Εκκρεμείς αιτήσεις για ανθρωπιστικούς λόγους που κατατέθηκαν μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος Κώδικα στο Υπουργείο Εσωτερικών, εξετάζονται από τη Διεύθυνση Μεταναστευτικής Πολιτικής του ίδιου Υπουργείου.

9. Εκκρεμείς αιτήσεις κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος Κώδικα εξετάζονται, σύμφωνα με τα οριζόμενα σε αυτόν.

10. Οι άδειες διαμονής που εκδίδονται σε ανανέωση μεταβατικών τύπων αδειών διαμονής έχουν διάρκεια ισχύος δύο (2) έτη.

11. α) Η ισχύς των αδειών διαμονής πολιτών τρίτων χωρών οι οποίες έχουν εκδοθεί από τις υπηρεσίες Αλλοδαπών και Μετανάστευσης των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων της Χώρας που λήγουν από 1.1.2014 έως και 30.4.2014, παρατείνονται αυτοδικαίως έως και πέντε μήνες από την ημερομηνία λήξης τους, χωρίς την ανάγκη έκδοσης σχετικής διαπιστωτικής πράξης. Κατά το χρονικό διάστημα της πεντάμηνης παράτασης ο πολίτης τρίτης χώρας είναι νόμιμα διαμένων στην Ελληνική Επικράτεια. Αιτήματα ανανέωσης των ως άνω αδειών διαμονής δύνανται να γίνουν δεκτά καθ' όλο το χρόνο της παράτασης, εφόσον οι ενδιαφερόμενοι επικαλούνται σπουδαίο λόγο. Με απόφαση του κατά τόπον Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, αιτήματα ανανέωσης αδειών διαμονής δύνανται να γίνουν δεκτά καθ' όλο το χρόνο της παράτασης.
β) Οι βεβαιώσεις κατάθεσης αίτησης για τη χορήγηση ή την ανανέωση άδειας διαμονής που χορηγήθηκαν σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 11 του ν. 3386/2005, έως τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, ισχύουν για χρονικό διάστημα ενός έτους από την ημερομηνία έναρξης ισχύος αυτού.

12. Αιτήματα ανανέωσης άδειας διαμονής πολιτών τρίτων χωρών για εξαρτημένη εργασία και παροχή υπηρεσιών ή έργου ή για άδεια διαμονής μακράς διάρκειας, καθώς και αιτήματα μελών των οικογενειών τους στο πλαίσιο χορήγησης ή ανανέωσης άδειας διαμονής για οικογενειακή επανένωση, που υποβλήθηκαν κατά τα έτη 2010, 2011, 2012 και 2013 και εκκρεμούν προς απόρριψη, στις υπηρεσίες Αλλοδαπών και Μετανάστευσης, λόγω μη συμπλήρωσης του απαιτούμενο αριθμού ημερών ασφάλισης, όπως αυτός καθορίζεται με την κ.υ.α. 15055/ 546/2011 (Β' 1886), ανανεώνονται, υπό την προϋπόθεση ύπαρξης βιβλιαρίου υγείας σε ισχύ.
Στις παραπάνω ρυθμίσεις υπάγονται και πολίτες τρίτων χωρών των οποίων οι άδειες διαμονής λήγουν έως 30.9.2014.
Στις ρυθμίσεις του εδαφίου α' της παρούσας παραγράφου υπάγονται επίσης αιτήματα που έχουν απορριφθεί κατά τα έτη 2010, 2011, 2012 και 2013, λόγω μη πλήρωσης της ως άνω προϋπόθεσης, εφόσον οι ενδιαφερόμενοι πολίτες τρίτων χωρών έχουν ασκήσει ένδικα μέσα μέχρι την ημερομηνία έναρξης ισχύος του Κώδικα και τελούν υπό καθεστώς προσωρινής δικαστικής προστασίας, υπό την προϋπόθεση ότι παραιτούνται από τα ασκηθέντα ένδικα βοηθήματα και ένδικα μέσα. Για την υπαγωγή των τελούντων υπό καθεστώς προσωρινής δικαστικής προστασίας στις ρυθμίσεις του εδαφίου α' υποβάλλεται σχετική αίτηση έως τις 30.6.2014, στην οποία, πλέον των λοιπών δικαιολογητικών που προβλέπει ο παρών Κώδικας για την ανανέωση άδειας διαμονής, επισυνάπτεται η παραίτηση του ενδιαφερόμενου από τα ασκηθέντα ένδικα βοηθήματα και μέσα.
Οι άδειες διαμονής που εκδίδονται βάσει των διατάξεων της παρούσας παραγράφου έχουν τριετή διάρκεια διαμονής και ανανεώνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος Κώδικα εφόσον οι ενδιαφερόμενοι προσκομίσουν συμπληρωματικό παράβολο ύψους εκατόν πενήντα (150) ευρώ.
Οι άδειες διαμονής που εκδίδονται σύμφωνα με την παρούσα παράγραφο και λήγουν κατά τα έτη 2013 και 2014 και οι οποίες ανανεώνονται για τον ίδιο λόγο ή για την απόκτηση άδειας μακράς διαμονής, σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στην περίπτωση Ζ' του άρθρου 7 του παρόντος Κώδικα, δεν υπόκεινται στις ρυθμίσεις για τη συμπλήρωση του απαιτούμενου αριθμού ενσήμων.

13. Πολίτες τρίτων χωρών που πληρούν τις προϋποθέσεις υπαγωγής στο καθεστώς του επί μακρόν διαμένοντος, πλην της προϋπόθεσης για την κατοχή επαρκούς εισοδήματος, όπως αυτό ορίζεται στις διατάξεις του άρθρου 89 παράγραφος 1α του παρόντος, έχουν τη δυνατότητα να υπαχθούν στο καθεστώς του επί μακρόν διαμένοντος εφόσον αποδεικνύουν ότι διαθέτουν ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα ύψους 8.500 ευρώ, το οποίο έχει αποκτηθεί κατά τα δύο τελευταία οικονομικά έτη πριν την ημερομηνία υποβολής του σχετικού αιτήματος. Το σχετικό αίτημα υποβάλλεται μέχρι 31.12.2015.

14. Πολίτες τρίτων χωρών που έχουν λάβει άδεια διαμονής, βάσει των διατάξεων του άρθρου 44 παρ. 1 περίπτωση η' του ν. 3386/2005, έχουν τη δυνατότητα να υπαχθούν στις διατάξεις του άρθρου 108 του παρόντος Κώδικα, εάν κατά την ημερομηνία δημοσίευσης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, των διατάξεων του Κώδικα αυτού, δεν είχε καταστεί δυνατή η ανανέωσή τους για έναν από τους λόγους του νόμου και συνεχίζουν έκτοτε να διαμένουν στη χώρα. Οι σχετικές αιτήσεις θα πρέπει να υποβληθούν εντός ενός (1) έτους από την έναρξη ισχύος του παρόντος.

15. Όπου στις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας γίνεται αναφορά σε διατάξεις του ν. 3386/2005, σε ρυθμίσεις ενσωμάτωσης Οδηγιών της ΕΕ και σε κανονιστικές πράξεις που εκδόθηκαν κατ' εξουσιοδότηση του ν. 3386/2005, εννοούνται εφεξής οι κατά περιεχόμενο αντίστοιχες ρυθμίσεις του παρόντος Κώδικα.

16. α. Πολίτες Αλβανίας, οι οποίοι αιτούνται τον εφοδιασμό τους ή την ανανέωση Ειδικού Δελτίου Ταυτότητας Ομογενούς (Ε.Δ.Τ.Ο.) και το αίτημά τους απορρίπτεται, διότι δεν απέδειξαν ομογενειακή ιδιότητα, έχουν τη δυνατότητα υπαγωγής στις διατάξεις του παρόντος, εφόσον:
i. Διαμένουν επί τρία (3) τουλάχιστον έτη στη χώρα.
ii. Έχει εκδοθεί τελεσίδικη δικαστική απόφαση επί τυχόν ασκηθείσας αιτήσεως ακυρώσεως της σχετικής απορριπτικής απόφασης.
iii. Δεν έχει ασκηθεί σε βάρος τους ποινική δίωξη για χρησιμοποίηση ψευδών πληροφοριών, πλαστών ή παραποιημένων εγγράφων, καθώς και για διάπραξη απάτης.
ίν. Δεν υφίστανται σε βάρος τους λόγοι δημόσιας τάξης και ασφάλειας
β. Η αίτηση για τη χορήγηση άδειας διαμονής υποβάλλεται στην αρμόδια αρχή εντός τριών (3) μηνών από την επίδοση της απορριπτικής απόφασης ή της τελεσίδικης δικαστικής απόφασης επί ασκηθείσας αιτήσεως ακυρώσεως ή εντός τριών (3) μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος Κώδικα για όσες αποφάσεις έχουν ήδη τελεσιδικήσει.
Η ανωτέρω άδεια διαμονής παρέχει στον υπήκοο τρίτης χώρας δικαίωμα πρόσβασης στη μισθωτή απασχόληση και στην παροχή υπηρεσιών ή έργου και έχει ετήσια ισχύ. Δυνατότητα άσκησης ανεξάρτητης οικονομικής δραστηριότητας παρέχεται μόνο στην περίπτωση που ο κάτοχος της ανωτέρω άδειας διαμονής ασκούσε ανεξάρτητη οικονομική δραστηριότητα και η δραστηριότητα εξακολουθεί να υφίσταται. Για την ανανέωση των αδειών διαμονής του προηγούμενου εδαφίου θα εξετάζεται η συνδρομή των προϋποθέσεων ανανέωσης αδειών διαμονής για ανεξάρτητη οικονομική δραστηριότητα.
Οι άδειες διαμονής της παρούσης μπορούν να ανανεώνονται σύμφωνα με τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία των διατάξεων του Κώδικα αυτού.
γ. Η ανωτέρω άδεια διαμονής χορηγείται και στα μέλη της οικογένειας του αιτούντος, εφόσον αποδεδειγμένα συγκατοικούσαν με αυτόν και εξακολουθούν να διαμένουν στη χώρα. Τυχόν διαπίστωση πλαστότητας δικαιολογητικών βαρύνει προσωπικά τον πολίτη τρίτης χώρας που τα προσκόμισε και όχι τα τέκνα της οικογένειάς του που ήταν ανήλικα κατά το χρόνο απόκτησης Ειδικού Δελτίου Ταυτότητας Ομογενούς (Ε.Δ.Τ.Ο.).
δ. Δικαίωμα υπαγωγής στην ανωτέρω διαδικασία παρέχεται και στους πολίτες Αλβανίας των οποίων το αίτημα για χορήγηση ή ανανέωση Ειδικού Δελτίου Ταυτότητας Ομογενούς (Ε.Δ.Τ.Ο.) απορρίφθηκε λόγω προσκόμισης πλαστών ή παραποιημένων εγγράφων, εφόσον υποβάλλουν σχετική αίτηση, εντός τριών (3) μηνών από την έκδοση σχετικής τελεσίδικης αθωωτικής απόφασης για τη διάπραξη των συγκεκριμένων αδικημάτων ή εντός τριών (3) μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος Κώδικα για όσες αποφάσεις έχουν τελεσιδικήσει πριν την ημερομηνία δημοσίευσής του.

17. Αιτήσεις για χορήγηση θεώρησης εισόδου για άσκηση ανεξάρτητης οικονομικής ή επενδυτικής δραστηριότητας, βάσει των διατάξεων των άρθρων 24-27 του Ν. 3386/2005, που έχουν διαβιβασθεί στις Διευθύνσεις Αλλοδαπών και Μετανάστευσης των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων της χώρας, διαβιβάζονται στις αρμόδιες υπηρεσίες και εξετάζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 16 του παρόντος.

18. Αιτήσεις που έχουν υποβληθεί βάσει των διατάξεων του άρθρου 1, παρ. 1, εδάφιο ε' της με αριθμό 30651/3.6.2014 κοινής υπουργικής απόφασης (Β' 1453) και εκκρεμούν στο Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης έως την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος εξετάζονται από το Υπουργείο αυτό.

19. Αιτήσεις που έχουν υποβληθεί στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις της χώρας βάσει των διατάξεων του άρθρου 1, παρ. 2, εδάφιο ε' της με αριθμ. 30651/3.6.2014 κοινής υπουργικής απόφασης (Β' 1453) εξετάζονται βάσει των διατάξεων του άρθρου 108 του Ν. 4251/2014, όπως αυτό ισχύει, με την καταβολή συμπληρωματικού παραβόλου. Εάν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 108 του Ν. 4251/2014, οι αιτήσεις εξετάζονται σύμφωνα με τις ρυθμίσεις του άρθρου 1, παρ. 2, εδάφιο ε' της με αριθμ. 30651/3.6.2014 κοινής υπουργικής απόφασης.